Dự báo bệnh trẻ em tháng 2/2016 của bệnh viện Nhi Đồng 1

Trong tháng 1/2016 tình hình bệnh nhi đến khám chữa bệnh tại bệnh viện Nhi Đồng 1 có giảm nhẹ so với tháng 12/2015, trong đó số bệnh nhi nhập viện điều trị nội trú cũng giảm hơn so với tháng 12/2015.

So với cùng kỳ tháng 1/2015, bệnh sốt xuất huyết, viêm phổi, tiêu chảy cấp tăng. Viêm tiểu phế quản ổn định. Bệnh tay chân miệng và bệnh Sởi giảm.

Dự báo bệnh trong tháng 2/2016 sốt xuất huyết, tay chân miệng có xu hướng ổn định. Viêm phổi, viêm tiểu phế quản có khuynh hướng tăng nhẹ.

————–

Hỏi đáp về bệnh do vi rút zika
   Zika vi rút xuất hiện ở đâu ?
      Vi rút Zika được phát hiện đầu tiên năm 1947, nhưng trong nhiều năm chỉ vài ca mắc lẻ tẻ được phát hiện ở Châu Phi và Nam Á. Năm 2007, có tài liệu ghi nhận vụ dịch đầu tiên của bệnh do vi rút Zika tại Thái Bình Dương. Từ năm 2013, ca bệnh và vụ dịch của vi rút này đã được báo cáo từ Tây Thái Bình Dương, Châu Mỹ, Châu Phi. Với sự mở rộng về môi trường sống và sinh sôi của muỗi, được tạo điều kiện do sự đô thị hóa và toàn cầu hóa, đây là khả năng làm cho các vùng dịch tễ đô thị chính của bệnh do vi rút Zika sẽ xảy ra trên toàn cầu.

   Con người bị nhiễm vi rút Zika như thế nào?
      Con người bị nhiễm vi rút Zika do bị chích bởi muỗi Aedes bị nhiễm vi rút.

   Muỗi Aedes còn truyền được những bệnh gì nữa ?
Muỗi Aedes cũng là trung gian truyền bệnh sốt xuất huyết dengue – căn bệnh truyền nhiễm rất phổ biến tại Việt Nam.

   Muỗi Aedes sinh sản như thế nào?
      Chỉ có muỗi cái mới đốt người, chúng hút máu liên tục và thích cắn nhiều người. Khi muỗi cái hút máu no, chúng cần nghi ngơi 3 ngày trước khi đẻ trứng. Trứng có thể tồn tại lên đến 1 năm mà không có nước. Khi có nước và chỉ cần một lượng nhỏ là đủ, trứng muỗi sẽ phát triển trong ấu trùng và sau đó thành muỗi trưởng thành. Muỗi bị nhiễm bệnh từ người có mang vi rút.

   Muỗi Aedes có thể sống ở nơi nào?
      Có 2 loại muỗi Aedes có khả năng truyền vi rút Zika. Trong hầu hết trường hợp, Zika lây truyền qua muỗi Aedes aegypti, loài muỗi này sống chủ yếu ở vùng nhiệt đới và cận nhiệt đới. . Muỗi Aedes albopictus cũng có thể truyền vi rút. Loài muỗi này có thể ngủ đông và sống được ở những vùng khí hậu lạnh. Tại Việt Nam, muỗi Aedes aegypti rất phổ biến và là trung gian lây truyền sốt xuất huyết Dengue.

   Triệu chứng của bệnh do Zika vi rút là gì ?
      Vi rút Zika thường gây bệnh ở thể nhẹ, với những triệu chứng xuất hiện vài ngày sau khi người bị đốt bởi muỗi bị nhiễm vi rút này. Nhiều người mắc bệnh do vi rút Zika có sốt nhẹ và nổi ban. Những triệu chứng khác có thể là viêm kết mạc, đau cơ, khớp và mệt mỏi. Những triệu chứng thường tồn tại từ 2 đến 7 ngày.

   Khả năng biến chứng của bệnh do Zika vi rút như thế nào ?
      Vì không có vụ dịch lớn nào của vi rút Zika được báo cáo trước năm 2007, nên hiện tại có rất ít tài liệu nói về những biến chứng của bệnh.

      Trong suốt vụ dịch đầu tiên của vi rút Zika từ năm 2013-2014 tại Polynesia Pháp, vụ dịch này cũng trùng hợp với vụ dịch sốt xuất huyết , các cơ quan Y tế quốc gia đã báo cáo có sự tăng bất thường hội chứng Guillain-Barré. Những hiệu quả của các cuộc điều tra hồi cứu đang được tiến hành, bao gồm vai trò tiềm năng của vi rút Zika và những yếu tố có thể khác. Một quan sát tương tự về sự tăng hội chứng Guillain-Barré cũng được thực hiện năm 2015 trong bối cảnh của vụ dịch đầu tiên xảy ra ở Brazil.

      Năm 2015, các cơ quan Y tế địa phương tại Brazil cũng ghi nhận sự tăng của tật đầu nhỏ ở trẻ sơ sinh cùng thời điểm với sự bùng phát của dịch vi rút Zika. Các cơ quan Y tế và các cơ quan khác đang thực hiện nghiên cứu tìm hiểu về mối liên quan giữa tật đầu nhỏ và vi rút Zika, thêm những nguyên nhân có thể khác. Tuy nhiên, nhiều cuộc điều tra và nghiên cứu là cần thiết phải thực hiện trước khi chúng ta có sự hiểu biết rõ ràng hơn về bất kỳ mối liên quan nào.

      Hội chứng Guillain-Barré là một tình trạng mà hệ miễn dịch của cơ thể tấn công một phần của hệ thống thần kinh. Nó có thể liên quan đến số lượng vi rút và có thể ảnh hưởng con người ở bất kỳ độ tuổi nào. Nói một cách chính xác những gì gây ra hội chứng này là chưa rõ ràng. Những triệu chứng chính bao gồn yếu cơ và ngứa ở tay và chân. Các biến chứng nghiêm trọng có thể xảy ra nếu cơ hô hấp bị ảnh hưởng, cần phải nhập viện điều trị. Nhiều người bị ảnh hưởng bởi hội chứng Guillain-Barré sẽ hồi phục, mặc dù một vài trường hợp có thể trải qua một vài ảnh hưởng như sự ốm yếu.

   Phụ nữ mang thai có nên quan tâm đến Vi rút Zika ?
      Cơ quan Y tế đang thực hiện điều tra mối liên quan giữa vi rút Zika ở phụ nữ mang thai và tật đầu nhỏ ở trẻ sơ sinh.  Cho đến khi có những thông tin về mối liên quan này được rõ ràng hơn thì phụ nữ mang thai hoặc có dự định có thai nên bảo vệ cơ thể để tránh bị muỗi đốt.

      Những phụ nữ đang mang thai và nghi ngờ nhiễm vi rút Zika, hãy hỏi ý kiến của bác sĩ để theo dõi chặt chẽ hơn trong suốt thai kỳ.

   Tật đầu nhỏ là gì ?
      Tật đầu nhỏ là một bệnh hiếm gặp, khi đứa bé sinh ra có đầu nhỏ bất thường. Điều này do sự phát triển não bộ bất thường của trẻ trong giai đoạn thai kỳ và thời thơ ấu. Trẻ sơ sinh và trẻ em mắc tật đầu nhỏ thường sẽ có những trở ngại với sự phát triển của não bộ khi chúng lớn lên.

      Tật đầu nhỏ có thể do nhiều yếu tố khác gây ra như sử dụng ma túy, rượu hoặc chất độc hại khi còn trong bụng mẹ hoặc nhiễm rubella trong quá trình mang thai.

   Điều trị bệnh do Zika vi rút như thế nào ?
      Triệu chứng của bệnh do Zika vi rút có thể điều trị với thuốc giảm đau và hạ sốt thông thường, nghỉ ngơi và uống nhiều nước. Nếu triệu chứng diễn tiến trầm trọng hơn, người bệnh nên hỏi ý kiến của bác sĩ. Hiện tại bệnh này cũng như  sốt xuất huyết hay chikungunya chưa có thuốc đặc trị hay vắc xin phòng bệnh.

   Triệu chứng của bệnh do vi rút Zika như thế nào ?
      Phần lớn những người được chẩn đoán mắc bệnh do Zika vi rút dựa trên những triệu chứng cơ bản và tiền sử như bị muỗi đốt hoặc có đi đến những vùng được biết đến có sự hiện diện của vi rút Zika. Có thể chẩn đoán xác định bằng xét nghiệm máu.

   Tôi có thể làm gì để bảo vệ bản thân không mắc bệnh ?
      Cách bảo vệ bản thân tốt nhất để không mắc bệnh do vi rút Zika gây ra đó là phòng muỗi đốt. Phòng muỗi đốt không những bảo vệ cơ thể không mắc bệnh do vi rút Zika mà còn phòng được những bệnh khác như có thể lây truyền qua muỗi như sốt xuất huyết, chikungunya và sốt vàng.

   Có thể phòng tránh muỗi đốt bằng các biện pháp như sau:
      – Sử dụng thuốc diệt muỗi như  trang bị bình xịt tay để sử dụng tại gia đình, nơi làm việc.
       – Mặc quần áo dài che phủ càng nhiều bề mặt da càng tốt (quần áo sáng màu càng tốt)
       – Trang bị các màn chắn vật lý, lưới chống muỗi cho cửa sổ, cửa chính, khe hở để hạn chế muỗi vào nhà.
      – Luôn ngủ màn , kể cả ban ngày.
      – Sử dụng kem chống muỗi đốt thoa trên da.
      Những hành động quan trọng cần thực hiện nhằm loại bỏ những nơi sinh sản của muỗi như:
      – Cọ rửa, thay nước những dụng cụ chứa nước như xô, thùng, phy, khạp, bình hoa, chân chén,…
 
      – Loại bỏ, úp, che đậy những vật dụng chứa nước không sử dụng như lốp xe, vật phế thải đọng nước trong và ngoài nhà.
 
   Tôi có nên tránh đi du lịch đến các khu vực xuất hiện vi rút Zika hay không ?
      – Du khách nên được thông tin về vi rút Zika và những bệnh khác truyền qua muỗi, cũng như tham khảo ý kiến của y tế địa phương hoặc cơ quan du lịch nếu họ quan tâm.
 
      – Để bảo vệ cơ thể khỏi vi rút Zika và những bệnh khác truyền qua muỗi, mọi người nên tránh bị muỗi đốt bằng các biện pháp phòng ngừa nêu trên. Phụ nữ mang thai hoặc có dự định mang thai nên tuân thủ theo những lời khuyên này và tham khảo ý kiến của y tế địa phương nếu có dự định du lịch đến những quốc gia, khu vực lưu hành vi rút Zika.
 
      – Dựa trên những bằng chứng có sẵn, Tổ chức Y tế thế giới không khuyến cáo hạn chế bất kỳ hoạt động du lịch, thương mại nào liên quan đến bệnh do vi rút Zika. Như một biện pháp để phòng ngừa,Chính phủ của một vài quốc gia đã có sự khuyến cáo về Y tế công cộng và du lịch đến người dân của họ, dựa trên đánh giá về những bằng chứng sẵn có và các yếu tố nguy cơ tại địa phương.
 
   Hiệu ứng El Nino có ảnh hưởng đến vi rút Zika không ?
      Muỗi Aedes aegypti đẻ trứng trong nước đọng. Hạn hán, lũ lụt, mưa lớn và nhiệt độ tăng được biết đến như là sự ảnh hưởng của El Nino –  là sự ấm dần lên từ trung tâm cho đến phía đông nhiệt đới Thái Bình Dương. Sự gia tăng của muỗi có thể do sự mở rộng về môi trường sống cũng như sinh sản thuận lợi hơn.

      Những bước có thể thực hiện nhằm phòng ngừa và giảm những ảnh hưởng đến sức khỏe của El Nino, đặc biệt là giảm số lượng muỗi làm lây lan vi rút Zika. Tổ chức Y tế thế giới và các cộng sự đang làm việc cùng nhau để hỗ trợ cho các Bộ Y tế để:
      – Chuẩn bị sẵn sàng và ứng phó với El Nino.
 
      – Tăng cường mọi hành động nhằm giúp kiểm soát sự gia tăng về số lượng muỗi như giảm nơi sinh sản của muỗi và sự phân bố của lăng quăng như sử dụng thuốc diệt côn trùng, đặc biệt là chống lại vòng đời phát triển của ấu trùng  của muỗi Aedes đối với những nơi đọng nước không thể loại bỏ bằng các cách khác như xúc rửa, làm sạch hay che phủ.
 
      – Tăng cường giám sát vectơ.
 
      – Giám sát tác động của các hành động để kiểm soát quần thể muỗi.
 
      Mỗi hộ gia đình có thể giúp giảm số lượng muỗi. Các vật chứa nước sạch, dù chỉ chứa một lượng nước nhỏ như thùng, xô, bình hoa hoặc vỏ xe đã qua sử dụng nên xúc rửa, làm sạch, che phủ để muỗi không thể  đẻ trứng kể cả khi mùa khô.

 (Ánh Tuyết và Minh Thư dịch từ http://www.who.int/features/qa/zika/en/)

TRUNG TÂM Y TẾ DỰ PHÒNG TP. HỒ CHÍ MINH